Paragwaj

Paragwaj nie jest w Polsce najbardziej znanym krajem Ameryki Południowej. Przegrywa np. z Brazylią czy Argentyną. Nie budzi żadnych oczywistych skojarzeń. Jednocześnie jest naprawdę warty odwiedzenia. Dlaczego?

Paragwaj – przygotowanie do podróży

W przypadku wyjazdu krótszego niż  90 dni turyści z Polski nie muszą mieć wyrobionej wizy. Wystarczy ważny przez cały pobyt paszport. 

Warto zapoznać się z przewodnikiem dla kierowców w Paragwaju. Czasem można bowiem rozważyć wynajęcie na miejscu samochodu np. podczas zwiedzania równiny Chaco. W dużych ośrodkach miejskich nie ma problemu z transportem publicznym. 

Kierowcy muszą mieć przy sobie prawo jazdy, międzynarodowe pozwolenie na prowadzenie pojazdu, dokument rejestracyjny, a także dowód ubezpieczenia i umowę z wypożyczalni. 

Aż 85% dróg w Paragwaju wymaga użycia auta z napędem na cztery koła. Tylko 10% dróg jest utwardzonych. 

Paragwaj – ubezpieczenie turystyczne 

Paragwaj to jedyny obok Boliwii kraj w Ameryce Południowej, który nie ma dostępu do morza lub oceanu. Jednak i tak ma sporo atrakcji do zaoferowania turystom. 

W Paragwaju nie obowiązuje oczywiście karta EKUZ. Trzeba więc wykupić wcześniej odpowiednie ubezpieczenie turystyczne. Musi ono obejmować koszty leczenia, transport medyczny, ubezpieczenie bagażu, ubezpieczenie NNW, OC w życiu prywatnym czy ubezpieczenie dla osób chorych przewlekle.

Czym charakteryzuje się klimat Paragwaju?

W Paragwaju zawsze jest ciepło i wilgotno. Lata są gorące i deszczowe, a zimy nieco chłodniejsze. Średnia roczna temperatura wynosi na terenie całego kraju ponad 20 stopni Celsjusza. 

Paragwaj graniczy z Brazylią, Argentyną i Boliwią. Półpustynne tereny Gran Chaco pokrywają jego zachodnią część. To aż 61% powierzchni kraju, ale mieszka tam zaledwie 3% Paragwajczyków. Na wschodzie są o wiele żyźniejsze gleby, trawiaste sawanny i lasy podzwrotnikowe. 

Najwięcej opadów w Paragwaju notuje się od marca do maja i w okresie październik-listopad. Od września do kwietnia często zdarzają się ulewy. 

Paragwaj najlepiej odwiedzić zimą, aby uniknąć upałów i silnych burz. Zimy są tam łagodne i raczej ciepłe.

Paragwaj – krótka historia

Lud Guarani, z którym utożsamiają się współcześni Paragwajczycy zamieszkiwał tereny między rzekami Paragwaj i Parana około 2000 lat p.n.e. Posługiwał się językiem tupijskim. 

Kobiety zajmowały się uprawą ziemniaków, kukurydzy i manioku, a mężczyźni polowali i łowili ryby. Były to ludy półkoczownicze. Każda wioska otoczona była palisadą obronną. W XV wieku na plemiona Guarani napadli najeźdźcy z regionu Gran Chaco. Te jednak szybko dokonały odwetu. 

Pierwszymi odkrywcami, którzy dotarli do tego terenu byli Alejo Garcia w roku 1524 i Sebastian Cabot w roku 1526. Pierwsze osad kolonialne założył Domingo Martinez de Irala w latach 1536-56. Hiszpańscy koloniści osiedlili się pokojowo w rejonie Asuncion, obecnej stolicy kraju. Żyli pokojowe wśród plemiona Guarani. 

Stolica Asuncion znajduje się nad rzeką Paragwaj – w tym miejscu kraj dzieli się na część wschodnią i zachodnią. Miasto założone zostało w roku 1537 przez Juana de Salazar y Espinoza. 

W roku 1776 Hiszpanie utworzyli Wicekrólestwo la Platy ze stolicą w Buenos Aires. Tym samym Paragwaj stał się zależny i utracił swoją dominację w regionie. Z czasem lokalni przywódcy poczuli się urażeni. W roku 1810 odmówili przyjęcia deklaracji niepodległości Argentyny. Armia argentyńska nie zdołała tego wymusić na Paragwajczykach. Stało się zupełnie inaczej. Wojska pod wodzą Pedra Juana Caballero i Fulgencio Jergosa obaliły hiszpańskie władze kolonialne i w maju 1811 roku ogłosiły niepodległość. 

Początkowo było trudne, bo Paragwaj był politycznie i gospodarczo izolowany przez Argentynę oraz Brazylię. Brazylia uznała jego niepodległość dopiero w roku 1844, a Argentyna 8 lat później. Z drugiej strony Paragwaj szybko się rozwinął i już w latach 60. XX wieku był samowystarczalny ekonomicznie.

Sporo zmieniło się na skutek wojny paragwajskiej 1864-70. Było to starcie zbrojne między Paragwajem, a Brazylią, Argentyną i Urugwajem. Dodatkowo po stronie przeciwników Paragwaju stała Wielka Brytania, udzielając im pomocy finansowej. Konflikt skończył się klęską, okupacją kraju i utratą sporej części terytorium. Argentyna chciała dokonać całkowitego rozbioru Paragwaju, ale nie zgodziła się na to Brazylia. Na skutek wojny i epidemii cholery zginęło 50% mieszkańców kraju i 90% mężczyzn. Paragwaj był okupowany do roku 1876.  

Sytuacja była bardzo niestabilna aż do roku 1954. Wtedy to generał Alfredo Stroessner – syn emigranta z Bawarii i indianki Guarani przy pomocy wiernych mu oddziałów dokonał wojskowego zamachu stanu. Przejął władzę, którą odebrano mu w roku 1989. Rządził bardzo brutalnie. Prześladował opozycjonistów i torturował swoich przeciwników politycznych. W Paragwaju za jego rządów chroni się inni obaleni dyktatorzy np. Anastasio Somoza Debayle z Nikaragui czy niemieccy zbrodniarze wojenni. 

Stroessner obalony został 3 lutego 1989 roku na skutek kolejnego wojskowego zamachu stanu. Stał za tym generał Andres Rodriguez, który funkcję prezydenta pełnił do roku 1993. Wprowadził Paragwaj na drogę demokratyczną. Mimo wszystko to wciąż jeden z najbardziej skomponowanych krajów na świecie.

Paragwaj – społeczeństwo i religia 

Aż 93% mieszkańców Paragwaju to Metysi. Tym samym jest to jeden z bardziej homogenicznych krajów Ameryki Południowej. Typową cechą Paragwajczyków jest ich dwujęzyczność. 80% z nich mówi płynnie po hiszpańsku i w języku tubylczym guarani. Popularny jest również dialekt Jopara. 

W Paragwaju mieszka dość sporo Brazylijczyków. Są też przybysze z Europy np. Niemiec, Włoch i Hiszpanii oraz Azji – Tajwanu, Korei Południowej, Chin czy Japonii. W Paragwaju mieszka 30 tysięcy niemieckojęzycznych mennonitów. Indianie stanowią jedynie 2% ludności kraju. Niektórym grupom plemiennym grozi wyginięcie na skutek przymusowej asymilacji. 

Językami urzędowymi Paragwaju są hiszpański i guarani. Tym drugim posługuje się niemal 90% mieszkańców kraju, ale dopiero od roku 1996 jest on językiem wykładowym w szkołach. 

90% Paragwajczyków wyznaje rzymski katolicyzm. Są też protestanci. Co ciekawe, konstytucja tego kraju nie uznaje żadnej oficjalnej religii. Podkreśla niezależność od Kościoła rzymskokatolickiego. 

Paragwajska kuchnia 

W paragwajskiej kuchni widać oczywiście wpływ kolonizatorów z Hiszpanii, ale obecne są tam również tradycje plemienia Guarani. Paragwajczycy jedzą mięso, kukurydzę, ryby, ser, mleko, maniok itd. Tradycyjne grillowanie to asado – podobnie jak w Argentynie. Z manioku, sera i jaj tworzy się ciasto chipa, a lampreado to smażone ciasto z mąki z maniou. 

Podstawowym pożywieniem w Paragwaju jest mbeju – placek skrobiowy podawany z mięsem, rybą lub warzywami. Kolejne popularne potrawy to zupa rybna pira caldo, panierowany kotlet mięsny milanesa oraz  gęsta zupa mięsna soyo, gęsta zupa z kuleczkami sera, mąki kukurydzianej i mączki kukurydzianej vori vri.  Pije się z kolei terere – yerba mate na zimno. 

To Paragwaj jest ojczyzną yerba mate – ostrokrzewu paragwajskiego. Guarani spożywali tę roślinę w celach leczniczych. Jako pierwsi Europejczycy moc yerba mate poznaj Hiszpanie. Pili ją chętnie już pod koniec XVI wieku. 

Popularne dania kuchni paragwajskiej to:

1. Chipa Almidon – bułeczki z ciasta zmieszanego z serem i nasionami anyżu. Mają różne kształty i rozmiary. Istnieje odmiana Chipa Asador – ciasto znajduje się na końcu patyka i jest pieczone na otwartym ogniu. Jedzone jest razem z yerba mate.
2. Sopa Paraguaya – wbrew pozorom nie jest to zupa, ale pikantne ciasto o półpłynnej strukturze. Składa się z sera, posiekanej, cebuli, mąki kukurydzianej oraz mleka, ewentualnie serwatki. Potrawa ta powstała przez przypadek. Prezydent Don Carlos Antonio Lopez rządzący w latach 1841-1862 lubił białe zupy na mleku. Pewnego razu kucharz dodał do jednej z nich za dużo mąki kukurydzianej i powstała Sopa Paraguaya. Posmakowała prezydentowi, który zaczął ją jeść regularnie. 
3. Kiveve – popularny deser składający się z gęstego kremu z dyni paragwajskiej, mąki kukurydzianej, a niekiedy i sera. Kiveve to słowo wywodzące się z języjka guarani i oznaczające kolor czerwony. Tradycyjnie potrawę tę przygotowuje się w glinianym garnku.
4. Chipa Guasu – popularna potrawa przygotowywana z jaj, wody, tłuszczu, mleka, świeżego sera oraz kukurydzy z kolby. Spotyka się ją często w czasie różnego rodzaju przyjęć. Jadana jest na ciepło i na zimno. 
5. Payagua Mascada – smażone ciasto z mięsa i manioku. Nieco przypomina polskie kotlety i jest prosta do przygotowania. 

Paragwaj – atrakcje turystyczne 

Zwiedzanie trzeba zacząć od stolicy Asuncion. Mieszka tam ponad 2 miliony osób. To centrum polityczne, gospodarcze i kulturalne kraju. Miasto leży nad rzeką Parana. To jedna z najstarszych miejscowości na kontynencie. 

Nad brzegiem Parany leży Encarnacion – Perła Południa. Podziwiać tam można wpisane  na listę UNESCO ruiny zamku jezuitów i piękne plaże. Ważne miejsca w mieście to także plaża San Jose i tramwaj Encarnacion-Posadas, z którego można podziwiać panoramę. 

Park Narodowy Cerro Cora to nieduży rezerwat przyrody obejmujący sawannę i wyżyny. Mieszkają tam rdzenni mieszkańcy kraju. Są też starożytne petroglify. To tam w dużej mierze toczyły się działania wojenne w latach 1864-1870. W parku miała miejsce ostatnia bitwa wojny  – pod Cerro Cora. 

Warto odwiedzić niewielkie miasteczko nazwane imieniem polskiego świętego św. Stanisława – San Estanislao. Założone zostało przez hiszpańskich jezuitów w celu nawracania indian. Miasto jest przesiąknięte kulturą imigrantów. W XIX wieku produkowano tam tytoń, a dzisiaj uprawia się soję i rośliny strączkowe.